Η βουκαμβίλια

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΛΙΓΚΑ
Θες να κοιτάξεις τη βουκαμβίλια στον κήπο σου. Να δεις τη φθινοπωρινή μελαγχολία των κίτρινων φύλλων. Να ξεχάσεις την καθημερινότητα που σου βαραίνει το μυαλό. Να καταλάβεις την αξία του κόσμου, που μία φορά θα τον ζήσεις. Να νοιώσεις την έκπληξη βλέποντας τους κορμούς των δένδρων. Να σκεφτείς το νόημα της ζωής πιασμένος από το βαλς των ονείρων σου. Και ξέρεις πως αυτό, δεν είναι κάτι που πληρώνεται και αγοράζεται. Το βρίσκεις με τα μάτια σου, και την αφή σου. Το καταλαβαίνεις με τη δροσιά του αέρα στα μάγουλά σου. Και το έχεις ανάγκη μεγάλη. Γιατί είσαι άνθρωπος. Το αναζητάς με το μυαλό και την ψυχή, που κάποιες φορές ως ανεξέλεγκτες δυνάμεις-ευτυχώς για σένα-τρέχουν εδώ και κει, για να σε κρατήσουν ζωντανό. Και όμως κάποιος σου στερεί τη λειτουργία των αρχέγονων αισθήσεων και δεν μπορείς να τις έχεις. Κι’ αν βρίσεις πάνω στα νεύρα σου, κι’ αν βλαστημήσεις, θα σου χρεώσουν το λάθος και την αμαρτία.
Ποιος μπορεί να κατάντησε έτσι τη ζωή μας;
Θες το βλέμμα σου να παραμείνει καθαρό και άξιο του χρέους του: να κατανοεί τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων. Τους άνδρες, τις γυναίκες και τον πολιτισμό, τις μικρές ή μεγάλες κοινωνίες. Αλλά και το φυσικό κόσμο, όπως τα άστρα που στέλνουν το αμυδρό φως τους ή τις παράξενες θεωρίες της φυσικής. Και δεν χορταίνεις να τα σκέφτεσαι αυτά. Σοφή είναι η ζωή και σοφία απαιτεί για να τη νοιώσεις. Και όμως φαίνεται πως χάνεις τη δύναμή σου, οι αντοχές σου εξασθενούν. Δεν μπορείς να βλέπεις τις όμορφες πασχαλίτσες να περπατάνε πάνω στα λεπτά κλαδιά και στα φύλλα. Δεν σε εντυπωσιάζουν πλέον. Η στεναχώρια της στιγμής και του αύριο, δεν σου δίνει περιθώρια όπως κάποτε. Πώς να μπορέσεις να κοιτάξεις τα χρώματα των λουλουδιών που πλημμυρίζουν την όρασή σου. Σε απειλεί η ανέχεια κι’ ας μη θες να το παραδεχτείς. Στιγμές-στιγμές το λες μόνο στον εαυτό σου. Όταν χωρίς παρέα πίνεις το καφεδάκι σου στη βεράντα του σπιτιού, που παραμένει όμορφη για σένα, αν και χρεώθηκες ως το λαιμό όπως είπες για να την αποκτήσεις. Όμως δε θες να νοιώθεις τον κρύο φόβο του δανεισμού που κάποτε ο ίδιος υπέγραψες, χωρίς να υποψιάζεσαι το κακό που σε περιμένει. Έγινε η μόνιμη απειλή σου. Δεν μπορείς όπως παλιά να βλέπεις το άγουρο πορτοκάλι που θα ωριμάσει σε λίγες εβδομάδες. Κάνεις τον ψύχραιμο αλλά αδυνατείς να ξεχάσεις πως δεν έχεις χρήματα να πληρώσεις στο κτίριο με τις μεγάλες κολώνες. Ξέρεις εκεί στο σημείο που το λένε γκισέ.
Όμως μπράβο σου που κάποιες φορές καταφέρνεις να ψιθυρίσεις ένα τραγούδι αφιερωμένο στα όνειρά σου. Να ησυχάσεις για λίγο από το οικονομικό πρόβλημα που σε πληγώνει. Είσαι αισιόδοξος και εύχεσαι ν’ αλλάξουν τα πράγματα και να νοιώθεις καλά σ’ ένα κόσμο που όλοι θα νοιώθουν καλά. Να αγκαλιάσεις τη γυναίκα σου και να θυμάσαι πως τα παιδιά που κάνατε δεν ήταν μια συναλλαγή για το πόσα λεφτά θα χρειαστείς να τα μεγαλώσεις και να τα μορφώσεις. Κι’ αυτά όταν περάσουν τα 25 χρόνια τους, να μη μετράνε τους δείκτες ανεργίας για να βρουν μέσα στους αριθμούς, τους άτυχους εαυτούς τους. Δεν θέλεις αυτό το μέλλον για τους παλιούς και νέους μαθητές σου, όπως δεν το θέλεις ούτε για τα παιδιά σου.
Δεν ζητάς πολλά. Μόνο τον εαυτό σου ζητάς να σώσεις από την ΕΚΤ που θέλει να ορίζει την ζωή σου, εξουθενώνοντας την ψυχή σου. Πώς να ζήσεις άραγε σαν λοβοτομημένο οικονομικό ρομπότ που σκέφτεται το PSI του 2012 και το μνημόνιο του 2015. Πώς να συγχωρέσεις ηλίθιους και ανήμπορους πρωθυπουργούς που σου τσαλακώνουν τη ζωή. Οι δόσεις που πρέπει να αποδώσει η χώρα σε κάποιες ημερομηνίες, γίνονται εφιάλτης για την επιβίωση κάθε απλού ανθρώπου. Παπανδρέου, Σαμαράς, Τσίπρας. Αύξηση φόρων μείωση μισθών και πάλι από την αρχή. Έτσι πρέπει, για να μείνουμε στη ζώνη του ευρώ. Νέες απαιτήσεις σοκ από το ΔΝΤ. Ξανά φόροι προς τα πάνω και μισθοί, συντάξεις προς τα κάτω. Χορέψτε νάυλον πρωθυπουργάκια της Ελλάδας. Μαζί σας κι’ εμείς, οι πολλοί και οι λίγοι που δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά.
Σου αρνούνται το άκουσμα του βιολιού της κόρης σου στο άλλο δωμάτιο, επειδή το άγχος του δανείου έχει γιγαντωθεί, κι’ έγινε πιο μεγάλο από τους απολαυστικούς ήχους της μουσικής και τις εικόνες της χαράς. Σόιμπλε, Λαγκάρντ, Τόμσεν, Βελκουλέσκου. Θα μου πεις μην το παίρνεις έτσι, όσα πάνε κι’ όσα έρθουν. Ρίχτο έξω ρε παιδί μου επιτέλους! Για την υγεία σου. Το προσπαθείς κι’ αυτό, όχι μήνες, αλλά χρόνια πλέον. Οι άμυνές σου όμως χάνουν τη δύναμή τους σιγά-σιγά, σαν το ελατήριο που πιέζεται συνεχώς, όπως εξηγούν οι φυσικοί. Κι’ όταν γίνανε εκλογές, θεώρησες πως φάνηκε η ελπίδα της λύσης. Τι κρίμα όμως! Πέθανε σε λίγους μήνες από τη γέννησή της. Αλλοίμονο! Η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ έλιωσε κάτω από τη μπότα του δεξιού Σόιμπλε και έγινε κι’ αυτή το ίδιο. Ίσως καλύτερα να είχε παραιτηθεί. Η χρηστιανοδημοκράτης Μέρκελ καγκελάριος από τη θάλασσα της Μάγχης ως τα Ελληνικά νησιά. Τώρα φροντίζουν να μας διδάξουν πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Παρά μόνο ο δικός τους. Κάποιες φορές νοιώθεις πως θες να τους πνίξεις όλους αυτούς.
Ποιος είναι η αιτία; Μήπως δεν είναι ένας αλλά πολλοί; Φταίει άραγε ο Σημίτης κι’ ο Καραμανλής; Φταίει η Μεταπολίτευση και η Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου; Φταίει η μακρινή ιστορία και η τουρκοκρατία; Πώς να δώσεις απάντηση έτσι που τάχεις χαμένα. Μήπως φταις εσύ ο ίδιος που τους ψήφιζες για να επωφεληθείς; Πριν προλάβεις ν’ απαντήσεις και να ενοχοποιήσεις κάποιους απ’ αυτούς, πλακώνει η ΕΕ, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ. Μα πάνω απ’ όλους η Γερμανία σαν ο κομπλεξικός ηττημένος κάποτε, πανίσχυρος οικονομικός επιβήτορας σήμερα, σου λέει με το ζόρι τι θα κάνεις. Ποιος είναι άραγε ο σκοπός της;
Κι’ εσύ επιμένεις να θες να κοιτάς τον απογευματινό ήλιο ανάμεσα στις φυλλωσιές της δαμασκηνιάς και της βουκαμβίλιας. Δεν θες πιστέψεις πως θα σε κάνουν αποικία του δικού τους υπερκαταστήματος. Ότι αυτός είναι ο λόγος που ο αξιοπρεπής μισθός σου μικραίνει σήμερα για να μεγαλώσει το κέρδος τους αύριο. Αυτά λες δεν γίνονται στην Ευρώπη. Όμως από μέσα σου φοβάσαι μήπως τα παιδιά σου φτάσουν στο κατάντημα των 300 ευρώ. Και αν μας διώξουν ή φύγουμε δεν θα είναι χειρότερα; Οπωσδήποτε θα είναι χειρότερα απαντάς, γιατί πόσο θα μετράει ένα ελληνικό νόμισμα μπροστά στο δυνατό ευρώ; Όμως τίποτα δεν θα είναι χειρότερο από την κατάθεση της ζωής των επόμενων γενεών στην αιώνια φεουδαρχία των ξένων υπερεπιχειρήσεων.
Μαράζωσες να διαβάζεις οικονομικά κείμενα που αλήθεια είναι, πως δεν περιέχουν τη σοφία της ζωής. Ήθελες όμως να καταλάβεις τι επιτέλους συμβαίνει και τι μπορεί να γίνει. Μέχρι που παίρνεις είδηση, μία όχι και τόσο δύσκολη αλήθεια: Οι εταιρείες που με ταχύτητα εξαπλώνονται από χώρα σε χώρα και έγιναν πιο δυνατές από τα κράτη που εδρεύουν, θέλουν να διεκδικήσουν και να εκμεταλλευτούν ότι αγοράζεται και πουλιέται. Στην όμορφη πατρίδα που την έχουμε όλοι, όπως μας είπε και ο Μακρυγιάννης, γεννήθηκαν νέα οικονομικά αγαθά που γυρεύουν με το στανιό, ξένους ιδιοκτήτες.
Η Σίκινος και η Αμοργός του Ελύτη γίνονται πλέον εμπορεύματα άλλων. Και το Αιγαίο των ποιημάτων του, δεν σκεπάζεται από τα κύματα, αλλά από τα κέρδη που θα κάνουν φτερά. Δεν το πιστεύεις και λες πως δεν είναι κακή η επιχειρηματικότητα! Και όμως παλιότερα ξεκίνησαν με τις βραχονησίδες και τώρα, αν σε ενδιαφέρει, πούλησαν τα περιφερειακά αεροδρόμια στο γερμανικό κράτος. Μπορεί και να μη σε προσβάλει επειδή θεωρείς ότι οι Έλληνες πολιτικοί ξέρουν τι κάνουν, όπως πάντα ήξεραν (!!!). Τεράστιες επενδύσεις θα έρθουν στην Ελλάδα. Τι τιμή για όλου μας! Γαλλικές, Γερμανικές και Αμερικάνικες ξενοδοχειακές μονάδες, άξιες θαυμασμού θα χτιστούν. Και θα τις επισκέπτονται άνθρωποι από όλο τον πλανήτη. Με σημαντικό όφελος για μας αφού οι εργαζόμενοι θα είναι κυρίως από την Ελλάδα και θα βρουν επιτέλους να δουλέψουν. Έτσι σχεδιάζουν οι πολιτικοί της ΕΕ και οι αδηφάγοι μάνατζερ των υπερεθνικών επιχειρήσεων. Πάλι δεν πείθεσαι επειδή οι επενδύσεις είναι απαραίτητες.
Αν και οι επενδύσεις δεν είναι όλες το ίδιο πρέπει να σκεφτείς, πια θα είναι η θέση των ελλήνων σ’ αυτές. Για σκέψου λοιπόν και πες μου τι βρήκες. 10 ή 12 ώρες εργασίας την ημέρα, με δυσκολία ένα ρεπό την εβδομάδα επειδή είσαι νέος ή νέα και αντέχεις. Αμοιβή; 490 ευρώ το μήνα! Και το ΔΝΤ θεωρεί ότι μισθοί είναι υψηλοί και θα πρέπει να προβούμε σε νέα μείωση για να φτάσουμε στα 350 ή και ακόμα πιο κάτω. Αυτή ακριβώς θα είναι η θέση των Ελλήνων εργαζομένων στο πρόγραμμα ανάπτυξης. Το «βλέμμα του Οδυσσέα» πεθαίνει στο προσκύνημα του ευρώ, της γερμανικής πολιτικής και των υπεραγορών, που θέλουν να μας ρουφήξουν και να μας αφανίσουν. Είναι ο πόλεμος της εποχής μας.
Το λάδι της θεάς Αθηνάς, το κρασί του Διονύσου, και το σταφύλι του Ερμή γίνονται ξένα προϊόντα. Όμως αν το καταλαβαίνεις τα πανάρχαια μηνύματα είναι κομμάτι της ύπαρξής σου. Αν δεν τα σεβαστείς δεν υπάρχεις ούτε ο ίδιος. Απαισιόδοξες θεωρίες θα μου πεις. Και όμως, ο σημερινός κεντρικός τραπεζίτης Στουρνάρας ως υπουργός οικονομικών, έχει ζητήσει την εφαρμογή της μελέτης GREECE 20/20 που εκπόνησε η εταιρεία Mc Kinsey. Προβλέπει την κατάργηση 1200 ελαιοτριβείων της χώρας και την αντικατάστασή τους με 2 mega-ελαιοτριβεία (Πελοπόννησος, Κρήτη). Δεν είναι δύσκολο να ανοίξεις τη μηχανή αναζήτησης και να το διαπιστώσεις. Μπορεί να μη γίνει φέτος ή του χρόνου. Είναι όμως στο σχέδιο. Και οι εταιρείες θα το εφαρμόσουν όταν πέσουν οι μισθοί ακόμα περισσότερο και τα εργασιακά δικαιώματα πάψουν να υπάρχουν.
Αλλά και πάλι μπορεί να σκεφτείς πως ίσως είναι καλύτερα έτσι γιατί θα λειτουργήσει η οικονομία. Ναι έχεις δίκιο. Μόνο που η οικονομία όταν θα λειτουργήσει δεν θα είναι υπέρ μας, αλλά εναντίον μας. Και ακόμα χειρότερα εναντίον των παιδιών μας και των επόμενων γενεών. Μα μπορεί να είναι η οικονομία εναντίον μας; Ασφαλώς και μπορεί, αφού ακριβώς αυτό θέλουν να κάνουν: Παντοτινοί ιδιοκτήτες και διοικητές αυτοί, μόνιμοι φτωχοί και δουλοπάροικοι εμείς.
Ποιος μπορεί να κατάντησε έτσι τη ζωή μας;
Από το μεγάλο παράθυρο κοιτάζεις τη φθινοπωρινή βροχή που βαραίνει τα φύλλα. Ο κιτρινισμένος μίσχος τους μαραίνεται και ο κύκλος της ανανέωσης θα τα απορροφήσει προς όφελος της ζωής. Κάθε τι έχει την αξία του και τα όριά του. Τι να σκεφτείς για τον άνθρωπο που καταστρέφει τους εαυτό του, αλλά και τους άλλους με αρχή το συμφέρον. Ακόμα και το χώμα που δεν έχει ζωή δική του, δίνει ζωή σε όλους. Μοιράζει τα συστατικά του στις ρίζες των φυτών. Περπατούν πάνω του τα ζώα και οι άνθρωποι και απ’ αυτό εξαρτώνται τα έντομα και τα πουλιά. Η ζωή δεν ανήκει σε λίγους. Δεν ανήκει σ’ αυτούς που με ζήλο κυνηγάνε το κέρδος. Η ευκαιρία της ζωής ανήκει σε όλους.
Κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν. Είναι αυτοί που δεν επιθυμούν να είσαι άνθρωπος, που δεν θέλουν να κοιτάζεις τη βουκαμβίλια στον κήπο σου!